NIEUWS
Foto van kinderuitzending ’40-’41
niet gemaakt op het Dordtse station
Dat was curieus, om niet te zeggen: onaangenaam.
In de beeldbank van het NIOD, het Amsterdamse Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, werd bij toeval een nogal ontregelende foto ontdekt. De opname (nr. 80701) toont volgens het bijschrift een zogenoemde kinderuitzending vanaf het Dordtse station. Kinderen, nieuwsgierig hangend uit het coupéraam, werden met een muziekkapel uitgeluid; ze gingen op uitnodiging van de Duitse bezetter naar Duitsland en Oostenrijk. De foto is gemaakt in de periode 1940-1941.
Dit bevreemdde nogal: kinderen die vrolijk op vakantie gestuurd worden, terwijl joodse kinderen in de bezettingstijd hun leven niet zeker waren? Wat waren dit voor ‘uitzendingen’, welk doel dienden ze? En trouwens: zo te zien is dit helemaal niet het Dordtse station. Dit station oogt voor de gemiddelde treinreiziger allerminst vertrouwd. Klopt dit beeld wel?
 |
De bewuste foto – die niet gemaakt blijkt in Dordrecht, maar in Rotterdam. |
Rotterdam
Desgevraagd gaf Harco Gijsbers, collectiespecialist van het NIOD en beeldbankbeheerder, uitleg. Hij verontschuldigde zich voor de verkeerde indruk die de foto wekt. De foto is namelijk niet in Dordrecht gemaakt, maar in Rotterdam, in het Maasstation. Het woord ‘Dordrecht’ op het bord boven de perrons heeft de ‘bijschrijvers’ van de foto indertijd kennelijk op het verkeerde spoor gezet. Gijsbers meldt dat borden boven de perrons gewoonlijk de stad noemden waar de trein naartoe ging. “Dus is het niet het station Dordrecht en daarom herken je het ook niet.”
Waarna Gijsbers uiteenzette wat de kinderuitzendingen inhielden. Kort samengevat: de uitzendingen waren bedoeld voor Nederlandse kinderen tussen de 8 en 14 jaar. Ze heetten Kinderaktion Niederlande Ostmark. De uitzendingen waren een initiatief van Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart. Hij wilde hiermee Nederlanders bedanken voor het gastvrij opvangen van ondervoede Oostenrijkse kinderen in de jaren voor de oorlog. De uitzendingen hadden plaats vanaf de zomer van 1940 tot in 1941.
Propaganda
Op de site van het NIOD valt aanvullend te lezen dat de uitzendingen gebeurden “onder het mom van weldadigheid, maar in feite was het een doorzichtige propagandastunt”. In de loop van de bezetting werden verschillende kinderuitzendingen ook georganiseerd door het NVV en door de Nederlandsche Volksdienst (NVD). Een Polygoon-bioscoopfilmpje over een kinderuitzending is te zien via deze website.
Het NIOD heeft het foto-onderschrift inmiddels veranderd.
