NIEUWS

Vijf straatnaamborden ter ere van
Árpád Weisz in het Weizigtpark 

Arpad Weiszpad Arpad Weiszpad

In alle stilte zijn eind november, verspreid over het Weizigtpark, vijf straatnaamborden aangebracht, ter nagedachtenis aan de fameuze, joodse voetbaltrainer Árpád Weisz. De borden markeren het Árpád Weiszpad in dit park, dat achter het NS-station Dordrecht Centraal is gelegen. De tekst onder de wandelpadnaam verduidelijkt wie Weisz was: “1896-1944 Hongaarse toptrainer van o.a. DFC, slachtoffer van de nazi’s”. Eind januari 2022 worden de bordjes waarschijnlijk tijdens een officiële gelegenheid onthuld.

Burgemeester Jacob Bleeker

Dit zijn de vijf straatnaamborden die het Árpád Weiszpad in het Weizigtpark markeren. Ze staan bij de verschillende ingangen van het park. Er komt nog een officiële ingebruikname van het pad, Foto’s Redactie Website

Petitie
De straatnaamborden, in feite meer wandelpadborden, zijn het zichtbare resultaat van een petitie-actie die eerder in 2021 werd geïnitieerd door Hans Berrevoets, oud-journalist van De Dordtenaar, en drs. Kees Weltevrede, historicus en lid van de Dordtse werkgroep Stolpersteine. De Hongaar Árpád Weisz werd begin 1939 aangesteld als trainer van DFC, dat indertijd voetbalde aan de Markettenweg – voor een deel op de plek waar nu het Weizigtpark is. Op 16 februari 1939 arriveerde hij met zijn gezin per trein in Dordrecht. In de stad heerste opwinding: Weisz was eerder een (succesvolle) toptrainer geweest van Inter Milaan en FC Bologna. DFC wist het met Weisz te redden in de 1ste klasse.
        In de oorlog, op 15 september 1941, kreeg DFC het verbod opgelegd om de jood Weisz nog langer aan te houden. Op zondag 12 augustus 1942 is Weisz – die met zijn echtgenote Ilona en de kinderen Robert en Klara vanaf 10 oktober 1939 aan het Betlehemplein woonde, op nummer 10a rood – opgepakt en afgevoerd. Zijn vrouw en kinderen werden op 5 oktober 1942 vermoord in Auschwitz. Weisz zelf moest nog dwangarbeid verrichten, totdat hij uitgemergeld werd omgebracht, ook in Auschwitz, op 31 januari 1944, zie de twee achtergrondverhalen op deze site: 1. Árpád Weisz en 2: Joop van helden en Robert Weisz.
        Arie Heijstek, oud-DFC-voorzitter en -archivaris, zorgde ervoor dat de totaal vergeten en doodgezwegen trainer Weisz begin deze eeuw eerherstel kreeg: in de kantine kwam in augustus 2015 een plaquette te hangen, die herinnerde aan de voormalige trainer. Die gedenkplaat werd in 2021 door het bestuur van DFC verwijderd, en verhuisde naar de niet-toegankelijke bestuurskamer. Een verontwaardigde Heijstek haalde de glazen plaat daar begin 2021 weg en nam deze mee naar huis. In Dordtse media ontstond daarna al vrij snel ophef over het gevoelloze besluit van het DFC-bestuur.

Actie
Heijstek wilde de plaquette een nieuwe plek geven, bijvoorbeeld in het Weizigtpark, waar DFC tot 1948 een sportterrein met stadion had. Weltevrede en Berrevoets begonnen een petitie-actie, die echter niet meer draaide om een plek voor de gedenkplaat, maar om een Arpad Weiszpad én een paneel met historische toelichting. De actie, zich afspelend in de zomermaanden, leverde 611 ondertekeningen op via de website petitie.nl. Wat er met de glazen plaat gaat gebeuren, is vooralsnog ongewis.
        Het college van B&W stelde zich achter de actie in zijn vergadering van 7 september. En eind november werden er, zonder enige publiciteit, vijf straatnaamborden geplaatst langs het buitenpad van het Weizigtpark: één bij het voormalige verpleeghuis ‘Thureborgh’ (nu een studentenhuisvesting), twee bij de hoofdingang aan de Mauritsweg, één bij de zijingang aan de Krispijnseweg en één bij de achteringang van het spoorwegstation. De borden zorgen ervoor dat Weisz “wordt verankerd in het collectief historisch geheugen van Dordrecht”, zoals de initiatiefnemers wilden.
        De bordjes worden nog officieel ‘ingewijd’. Weltevrede heeft Arij Boogerman, de voorzitter van de werkgroep Stolpersteine, gevraagd om daartoe een brief te schrijven aan de gemeente, met het voorstel om eind januari 2022 een plechtigheid te houden. Deze periode is met opzet gekozen. “Want”, zegt Weltevrede, “Árpád Weisz Arpad is op 31 januari vermoord en op 27 januari is Auschwitz bevrijd door de Russen.”

Arpad Weiszpad Arpad Weiszpad



***

Het bestuur van DFC in juli 2018

Charlotte van Praag, overleden op 92-jarige leeftijd in 2002, in haar flatwoning aan de Nassauweg. Zij woonde tegenover het Weizigtpark. Na haar pensionering ontwikkelde zij zich tot ‘een lastige tante’ voor bestuurders, kranten en instanties. Zij drong bij hen aanhoudend aan op bepaalde voorzieningen voor Dordtenaren.
Foto Regionaal Archief Dordrecht (RAD, nr. 552_317871)

Charlotte van Praagpad

In het Weizigtpark staan ook, al sinds 2012, straatnaambordjes die herinneren aan de joodse Charlotte van Praag, een oud-lerares Duits.
Foto Redactie Website

Lerares
Maar hiermee is voor hem de betrokkenheid nog niet voorbij. In hetzelfde park staan her en der ook straatnaamborden die de herinnering aan de lerares Duits dra. Charlotte van Praag (Amsterdam, 22 december 1910 – Dordrecht 27 mei 2002; 92) levend houden. Ook zij was joods. Van Praag heeft gevangen gezeten in het concentratiekamp Theresienstadt, maar wist te overleven. Zij woonde na de oorlog ten slotte aan de Mauritsweg, tegenover het Weizigtpark, waar zij dikwijls te vinden was in de theetuin. Omdat zij bestuurders, kranten en instanties voortdurend bestookte met brieven, klachten, kritiek, verzoekschriften en verbeteringsvoorstellen, is in 2012 een wandelpad naar haar vernoemd. Op de ‘padnaamborden’ wordt ze gekarakteriseerd als een “sociaal bewogen activiste”. Voor haar inzet ontving ze eerder de bronzen eremedaille, zie het achtergrondverhaal over haar leven op: Charlotte van Praag.
        Tegenwoordig “kennen de meeste mensen haar niet meer”, meent Weltevrede. Hij gaat de gemeente daarom voorstellen om ook voor Van Praag ergens in het park “ter voorlichting” een paneel met een korte levensschets aan te brengen. “Dat zou niet misstaan.” In één moeite door gaat hij ook bepleiten dat er in het park uitleg wordt gegeven over de speeltuin Sevenoaks. “Dordrecht is net na de oorlog enorm geholpen door de Engelse gemeente Sevenoaks”, zegt hij. Honderden gezinnen in de onttakelde stad ontvingen hulpgoederen uit dit kleine stadje (20.409 inwoners) ten zuidoosten van Londen. Maar wie weet dat nog?
Een paneel zou “het kleine grut dat in de speeltuin speelt, maar zeker ook de vele nieuwe Nederlanders” in ieder geval duidelijk maken hoe de speeltuin aan zijn naam is gekomen. En zo wordt ook “nog een stukje geschiedenis meegegeven”.

Opening Seven Oaks speeltuin door burgemeester Bleeker

Tijdens de opening lieten burgemeester Bleeker en andere genodigden zich in vrolijke stemming
fotograferen op rek met het klimnet.
Foto RAD (nr. 552_316111)

Charlotte van Praagpad

De speeltuin Seven Oaks in het Weizigtpark werd bekostigd uit een gift van de Zuid-Engelse gemeente Sevenoaks voor de wederopbouw. De speeltuin is geopend in september 1948. Wie de mevrouw op de foto is, is onbekend. Mogelijk was het de echtgenote van de burgemeester.
Foto RAD (nr. 552_316112).



Herinrichting
De drie informatieborden zouden kunnen worden geplaatst, suggereert Weltevrede, zodra het Weizigtpark is heringericht.
        Het park – al bijna 75 jaar oud en ontworpen door Simon Godfried Albert Doorenbos (1891-1980), een dendroloog, horticulturist en directeur van de gemeentelijke plantsoenendienst in Den Haag – gaat namelijk op de schop. De reden? Volgens de gemeente sluiten de paden “niet goed op elkaar aan”, waardoor bijvoorbeeld het treinstation niet voor iedereen makkelijk is te vinden. Dit heeft ermee te maken dat bij de aanleg van het park de achteringang van het NS-station nog niet bestond. “Daarnaast zijn er nog andere problemen: de kwaliteit van bomen en struiken, van de banken, bruggen en paden en ook de sociale veiligheid. Kortom: het park is aan vernieuwing toe.”
        Er is een plan gemaakt, waarbij het vroegere ontwerp “uitgangspunt is”, licht de gemeente toe op haar website.
        Bij de achteringang van het station en de naaststaande fietsenstalling wordt een nieuw plein aangelegd, de ingang bij de Mauritsweg/Nassauweg wordt “duidelijk en aantrekkelijk” gemaakt. De paden naar het station worden verbreed en verbeterd. Er komen nieuwe banken. Hoge struiken worden voor de sociale veiligheid vervangen door lage. Het groen wordt gevarieerder om bijvoorbeeld insecten aan te trekken. Bruggen worden opgeknapt en er komt een nieuwe brug voor voetgangers vanaf de Mauritsweg (tegenover de Julianakerk).
        Al dit werk wordt in fases uitgevoerd en begint in het tweede kwartaal van 2022. En als de herinrichting is voltooid, overpeinst Weltevrede, zouden de panelen er kunnen komen, bij de hoofdingang.