Het voorbije joodse dordrecht
Joodse springruiter Eddy Kahn
was ‘uitmuntend’ in Dordrecht
Eddy Kahn was een imponerende springruiter.
In april 1927 verbeterde deze geboren Hagenaar tijdens de Olympische Spelen in Berlijn het “Duitsche hoogterecord met een sprong van 2.06 m.”, berichtte op 20 april De Olympiade, het officiële orgaan van de propagandacommissie van het Comité Olympische Spelen. Hij behaalde deze overwinning met het paard Cyrano van Freiherr
Von Langen.
Een jaar later maakte Kahn opnieuw indruk, nu in Dordrecht. Met zijn schimmel Hassan won “den uitmuntenden ruiter, den heer E. Kahn” het groot behendigheidsspringconcours, en met Radja veroverde hij “den 2en prijs”, meldde het tijdschrift Paard en Paardenwereld op 28 juni 1928.
Eddy Kahn was joods. Dat wordt vanzelfsprekend niet vermeld in berichten over zijn springsuccessen, maar het blijkt wel uit de website die het kranteknipsel over zijn Dordtse prestaties heeft geplaatst: Joods Monument.
Wat is er met deze dressuurruiter, die voor zover valt na te gaan verder niet meer in Dordrecht is geweest, gebeurd? Een kort verhaal achter een foto.
 |
Eddy Kahn poseert met zijn schimmel Hassan voor de fotograaf van ‘Paard en Paardenwereld’, |
 |
Een persoonsfoto van Eddy, gemaakt op oudere leeftijd. |
Duitsers
Zelf is hij een geboren Nederlander (Den Haag, 11 december 1906), maar zijn ouders niet: zij zijn van oorsprong Duitsers.
Eddy is de zoon van Leon Kahn en Paula Wilhelmine Emmerich. De vader kwam ter wereld in Schirhofen op 15 juni 1878, zijn moeder in Hannover op 25 september 1877. Ze waren getrouwd in Den Haag, op 12 december 1902, toen hij, van beroep koopman in damesconfectie, 24 jaar oud was en zij, zonder beroep zijnd, al 25. Eddy was hun vierde kind, allen zijn deze geboren in Den Haag. Voor en na hem kwamen Hans (28.9.1903), Lucy Marianne (8.1.1910) en Adolf Frederik (7.11.1914).
Net als zijn vader werd Eddy Kahn koopman en ondernemer. En daarnaast springruiter.
Volgens het Haagse Gemeentearchief, dat hem trouwens Eddi noemt, vertrok Eddy op 6 mei 1927 naar Amsterdam, naar het adres Lomanstraat 28. Dat was dus kort na zijn springsucces in Berlijn. Vervolgens ging hij op 13 december 1928 naar Parijs, nu weer vanuit Den Haag. Deze stad verliet hij kennelijk op 14 mei 1930, hij vestigde zich nu voorgoed in Amsterdam. Maar nog settelde hij zich niet. Op 12 maart 1931 trouwde hij in het Amerikaanse Pittsburgh met Cecile Louise Bramer, die op 22 februari 1911 was geboren in Braddock.
 |
De Haagse gezinskaart van de familie Kahn, voor- en achterzijde, laat zien dat Eddy (hier geschreven als Eddi) |
Zoon
Met haar kreeg Eddy een zoon, Eugene Kahn, die niet in Amsterdam, maar in Den Haag is geboren, op 11 november 1934. Volgens Wikipedia “woonde en werkte” Eddy tot september 1940 in Den Haag, “en daarna tot mei 1941 in Amsterdam”. Dit klinkt verwarrend, maar klopt met de gegevens op zijn Amsterdamse persoonskaart.
Daarop valt verder te lezen dat Eddy, zijn vrouw en kind vanaf 29 februari 1940 in de Brugschestraat op nummer 26 woonden, daarna tot 10 september 1940 in de Leidschestraat, op nummer 74-76 en vervolgens op het Surinameplein, op nummer 28 III. Op 14 mei 1941, midden in de Tweede Wereldoorlog, vertrok het echtpaar naar Amerika. “Hij wist met zijn gezin naar de VS te vluchten”, schrijft Wikipedia.
Intussen was Eddy niet alleen directeur van een modezaak geworden, maar ook een “succesvol dressuurruiter”, met successen in Berlijn en Dordrecht. Wikipedia voegt in dit opzicht toe, dat Eddy “een van de weinige burgers was die aan nationale en internationale wedstrijden deelnam. De paardensport werd destijds bijna geheel bedreven door legerofficieren”. Op Delpher, de website waarop historische kranten zijn te vinden, vallen diverse van die wedstrijden te achterhalen. Genoemd wordt hier alleen nog dat hij tijdens de Olympische Zomerspelen van 1936 in Berlijn met een ander paard dan Cyrano, namelijk met Espoir, als dertiende eindigde op het onderdeel eventing.
 |
De Amsterdamse gezinskaart van de familie Kahn. |
Landing
Hoewel ontkomen naar Amerika, nam Eddy Kahn later dienst in het Britse leger. Als tijdelijk reserve 1ste luitenant van het 6th Royal Welsh Fusiliers nam hij deel aan de zogeheten Operatie Dragoon. Dit was, ook weer volgens Wikipedia, de geallieerde amfibische landing op de Franse Middellandse Zeekust, op 15 augustus 1944, “met als doel het openen van een tweede front in Frankrijk om de geallieerde opmars te versnellen”.
De opmars van de geallieeerden leidde uiteindelijk tot zijn dood. Vier dagen later, op 19 augustus 1944, sneuvelde Eddy te velde, bij de Slag om Caen − nabij Falaise, in de noordelijke regio Normandië. Hij werd begraven op het Britse ereveld in Banneville-la-Campagne. In Ver-sur-Mer is The British Normandy Memorial te vinden, die herinnert aan de slag waaraan Eddy heeft deelgenomen. Zijn naam staat verder op nog een ander monument, een militaire gedenkplaat op het Nederlandse ereveld in Orry-la-Ville.
Hoe is het de familieleden van Eddy Kahn vergaan?
Zijn ouders Leon en Paula zijn tegelijk vermoord in Sobibor, op 30 april 1943. Hij is 64 geworden, zij 65. Over Eddy’s vrouw Cecile en zoon Eugene weet Joods Monument niets naders te melden. Er staat bij beiden kortweg: “Geboorteplaats onbekend, datum onbekend, plaats van overlijden bekend, datum onbekend.”
Dit klopt niet helemaal. Cecile, de echtgenote, blijkt in de VS hertrouwd te zijn met rabbijn Eugene Mihaly, kortweg werd ze Anyu genoemd. Zij is op 29 mei 2003 op 92-jarige leeftijd overleden in Tiburon, Marin County, Californië. Op haar grafsteen, op de begraafplaats San Rafael in Marin County, staat: “Her warmth and compassion embraced generations.” Haar man (‘Tati’ genoemd), geboren in 1918, overleed in 2002, 84 jaar oud. Over hem staat op de gezamenlijke grafsteen dat hij als rabbijn generaties van rabbijnen heeft geïnspireerd.
Cecile blijkt met Eugene nog drie kinderen gekregen, die op de website Geni.com overigens ongenoemd blijven.
 |
Tijdens Olympische Zomerspelen in Berlijn in april 1927 zette “den jeugdigen Hollander de heer Eddy Kahn |
Zoon
En haar eerste zoon, ook Eugene geheten? Wat is er rondom hem gebeurd?
Over hem zijn na-oorlogse details te vinden, maar op de website van de ‘Oorlogsgravenstichting’ staat een Engelstalige toelichting over wat zijn vader Eddy in de oorlog is overkomen, geschreven door deze Eugene (“son of Eddy and Cecile”). Schijnbaar leeft Eugene in de VS.
Veel van wat Eugene schrijft, staat hierboven al. Nieuw is echter dat hij en zijn moeder vóór de invasie van de nazi’s in Nederland, in mei 1940, naar Portugal zijn gevlucht. Vader Eddy moest achterblijven, omdat hij verplichtingen had. Cecile wilde in Portugal blijven en zich daar aansluiten bij het verzet, maar haar vader Samuel Eugene Bramer wees haar erop dat zulks onmogelijk was, omdat zij immers haar zoon Eugene bij zich had. Daarop vlogen Cecile en Eugene naar de VS in een vliegende boot van de vliegtuigmaatschappij Panam.
Terwijl Eddy gevangen werd genomen door de Duitsers, toog Cecile naar Washington. Haar vader had daar invloed in politieke kringen. Zij benaderde enkele vooraanstaande politici. Dat leidde ertoe dat Eddy werd ingeruild voor een Duitser die werd vastgehouden door de VS. Eddy vloog hierna van Amsterdam naar Berlijn − ondanks zijn joodse afkomst − en vandaar naar Lissabon en de VS.
Hij bracht er korte tijd door met zijn vrouw en kind, aldus het verhaal op de Oorlogsgravenstichting, en ging toen naar Canada “to join and train with Dutch forces”. Aansluitend werd Eddy naar Londen gestuurd. De bedoeling was dat hij daar zou wachten tot Nederland kon worden bevrijd door “the Dutch forces”. Maar ongeduldig als hij was, vroeg hij of hij zich mocht aansluiten bij het Britse leger. Dat gebeurde, hij werd onderdeel van de 6th Batallion of the Royal Welsh Fusiliers.
Die landden op 25 juni 1944 op Gold Beach. En op 19 augustus werd Eddy te velde gedood, bij Falaise.
 | Eddy sneuvelde op 19 augustus 1944 bij het Franse Caen, als luitenant van The Royal Welsh Fusiliers. Zijn grafsteen staat op het Britse ereveld in Banneville-la-Campagne.  De grafstenen voor Cecile Mihaly-Bramer, de hertrouwde vrouw van Eddy, en voor hun zoon Eugene, op de begraafplaats San Rafael in Marin County in de VS. | |
Eddy’s naam staat ook (in het midden) op een militaire gedenkplaat in Orry-la-Ville, voor de gesneuvelden uit het Koninkrijk der Nederlanden. |
< Terug naar index 'Verhalen over het voorbije joodse leven in Dordrecht'
